Nederland is heel goed in friet

Op Zaterdag 7 oktober was in het Groningse Hornhuizen het Aardappelfeest, georganiseerd door vrijwilligers. Met eten, cultuur en sprekers, onder wie Jan van Hoogen.

Jan van Hoogen was in 1988 één weekend BN’er toen hij bij het televisieprogramma Wedden, dat..? honderd aardappelrassen bij naam kon noemen – hoewel hij nu wel durft te bekennen dat het bij het proeven hielp dat hij de kiemen erbij zag.

Van Hoogen werkte toen nog bij het Rijksinstituut voor rassenonderzoek in Wageningen. Inmiddels is hij directeur van aardappelcoöperatie Agrico, dat voor telers over de hele wereld rassen ontwikkelt. Met vorig jaar een omzet van 290 miljoen euro.

Als je hem vraagt wat dé aardappel voor de komende winter wordt, noemt hij geen hapklare piepers, maar legt hij uit wat het verschil is tussen de ontwikkeling van een nieuwe aardappel en een nieuwe modecollectie. Het duurt jaren, soms tientallen jaren, voordat je een aardappelras hebt dat commercieel interessant is.

Hij is zelf nogal verguld met de Carolus – vernoemd naar de zestiende-eeuwse botanicus Carolus Clusius die de aardappel voor het eerst beschreef en verspreidde in Europa. In de jaren zeventig ging een Wageningse expeditie voor deze pieper in de Andes al op zoek naar wild materiaal, vertelt Van Hoogen. Maar een aardappel die het rond de evenaar goed doet, is niet per definitie geschikt voor Nederlandse teelt. Hij is het eigenlijk per definitie niet: een aardappel uit de Andes is een kortedagplant. Als je die zomaar in de Hollandse klei zet, met meer daglicht, brengt hij niets op.

Wat de veredelaar dan doet, is kruisen met andere rassen en weer terugkruisen met het Andes-piepertje met z’n rode oogje, en nog een keer, jaar na jaar, net zo lang tot hij genoeg opbrengt en nog steeds z’n beste oorspronkelijke eigenschappen heeft. Intussen is hij mooi egaal van vorm geworden en zijn de oogjes wat minder diep. Want knoestige piepers met holle ogen, die koopt niemand.